ଅବ୍ୟବସ୍ଥା ହେଉଥାଉ, ବାହାର ପୃଥବୀରେ ସେ ସାବଧାନ ରହିବ, ଯଥାସମ୍ଭବ ନିଜର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକୁ ଜଗି, ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ ଦେଇ । ଏ କଥା ସେ ନିଶ୍ଚୟ କରିପାରିବ ମନ ଯେଉଁଆଡ଼େ ଉଡ଼ି ବୁଲୁଥାଉ ପଛେ । ତେବେ ମନ ଉପରେ ଲଗାମ ନାହିଁ । ଏଇ ମୁହୁର୍ଭରେ ଯେମିତି ହଠାତ ଦୁଇ ଧାଡ଼ି ମୁଣ୍ଡ ଭିତରକୁ ଧସି ପଶି ଆସୁଛି: ନକ୍ଷତ୍ର ଲୋକରୁ ବାହାର, ଉଜ୍ଜଳ ପ୍ରକାଶ ତାହାର । ଜୀବନର ସୃଜନଶୀଳ ସମୟରେ ସେ ଏଇ ଶବ୍ଦମାନଙ୍କୁ ନେଇ ଗୋଟିଏ ପୂରା କବିତା ଲେଖି ପାରିଥାନ୍ତା । ଧାଡ଼ି ଦୁଇଟିକୁ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଭାବରେ ସକାଇ, ତାର ଆଗରେ ପଛରେ ଆହୁରି ଶବ୍ଦ ଖଂଜି ନିଜର ଚିନ୍ତାକୁ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଉପସଂହାର ଆଡ଼କୁ ଟାଣି ନେଇ ପାରିଥାନ୍ତା ଗୋଟିଏ ସ୍ୱୟଂସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପକଅଳଂକୃତ ଶେଷ ପଂକ୍ତିରେ । କାଗଜ ଉପରେ ଗୋଟିଏ ଛମଛମ ସଂବଦ୍ଧ କବିତା ଆସି ଉଭା ହୋଇଯାଇ ଥାନ୍ତା ତା ଆଗରେ, ନିଜର ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତିର ସ୍ୱର୍ଦ୍ଧାରେ । ଏବେ କେବଳ ସେଇ ଉର୍ବର ଦିନମାନଙ୍କର ପ୍ରୀତିକର ସୁଖଚାରଣ ।
ଯେପରିକି ଦିନେ ତାକୁ କିଏ କହିଲା ଜଣେ ଜଣାଶୁଣା ସମାଲୋଚକ ତାର କବିତାର ପ୍ରଶଂସା କରି ଲେଖିଛନ୍ତି କେଉଁ ଲେଖାରେ । କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ ଜଣେ ଲେଖକ ତାଙ୍କ ଉପନ୍ୟାସର ଅଗ୍ରଲେଖ ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରିଛନ୍ତି ତାର କବିତାର ଚାରି ଧାଡ଼ି । ଏପରି କି ଥରେ ଆଲୋଚନା ହେଲା ଯେ ଜଣେ ଗାଳ୍ପିକ ଏକ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଗଳ୍ପ ଲେଖିଛନ୍ତି ତାକୁ ନେଇ । ଗଳ୍ପଟିକୁ ଆଣି ପଢିଲା ଦେବନାଥ । ସେଇଟି ଗୋଟିଏ ପାଗଳ କବି ବିଷୟରେ ଥିଲା । ଦେବନାଥକୁ ବୋଧହୁଏ ତାର ସାଙ୍ଗମାନେ ପାଗଳ ବୋଲି ଭାବୁଥିଲେ କି କଣ ସେଥିପାଇଁ ଏ କାହାଣୀ ସହିତ ତାର ଜୀବନର ସମାନତା ଦେଖି ପାରୁଥିଲେ । ଯଦିଓ ଗଳ୍ପର କବିର ନାଁ ସହିତ ନିଜ ନାଁର ସାମଂଜସ୍ୟ ଥିଲା, ଦେବନାଥ ଆଉ କୌଣସି ସାଦୃଶ୍ୟ ପାଇଲା ନାହିଁ ଲୋକଟି ସହିତ । ତାର କବିତା ଥିଲା ଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର, କାଳ୍ପନିକ କବିଟି ଲଗାମଛଡ଼ା ଥିବାବେଳେ ସେ ଥିଲା ସଂସାରୀ ଏବଂ ଦି ଜଣଙ୍କର କବିତାର ସଂଜ୍ଞା ମଧ୍ୟ ଥିଲା ଭିନ୍ନ । ତେବେ ଏତେ ପ୍ରକାରର ନକାରାତ୍ମକ ଯୁକ୍ତି ସତ୍ତ୍ୱେ କେବେ କେବେ ତାର ମନେ ହେଉଥଲା ଗଳ୍ପ ନାୟକ ଭବନାଥ ସହିତ ଯେପରି ତାର କେଉଁଠି ଏକ ଗଭୀର ଆମ୍ଭୀୟତା ଅଛି ।
ତାର ମନେ ପଡ଼ିଲା ଯେ ଅନେକ ଖୋଜି କୁସୁମ ହିଁ ତାକୁ ସେଇ ପତ୍ରିକାଟି ଦେଇଥିଲା ଯେଉଁଥିରେ ଗଛଟି ବାହାରିଥିଲା । କୁସୁମ କଥା ମନକୁ ଆସିଲେ ତା ଛାତି ଭିତରେ ଆଦର, ସ୍ନେହ ଓ ସୋହାଗର ଫଲ୍ଗୁ ଉଛୁଳି ପଡ଼େ । ସ୍ତ୍ରୀ କଥା ଭାବିଲେ ମନ ଭିତରେ ତାର ମୁହଁ ପ୍ରତିବିମ୍ବିତ ହୁଏ ନାହିଁ, ତାର ନାଁ ଓଠକୁ ଆସେ ନାହିଁ । କିନ୍ତୁ କୁସୁମ ମନେ ପଡ଼ିଲେ ହିଁ ମନ ଭିତରେ ଜପ କରିବା ଭଳି କୁସୁମ କୁସୁମ କୁସୁମ କହିବାକୁ ଇଚ୍ଛା
