ଏହାକୁ ନେଇ ଆହୁରି ଗୋଟିଏ ମଜାଦାର କାହାଣୀ ମଧ୍ୟ ଆମ ପୁରାଣରେ ଅଛି । ସେହି କାହାଣୀ ଅନୁସାରେ, ମାୟାବୀ ଅସୁର ଅମୃତ ଖାଇବା ବେଳେ ବେକ ପାଖରୁ ତାକୁ କାଟି ଗଣ୍ଡି, ମୁଣ୍ଡ ଅଲଗା କରିଦିଆଯାଇଥିଲା । ସେତେବେଳକୁ ଅମୃତ ତା'ର ଗଳା ପାଖରେ ରହିଥିଲା । ବେକ କାଟି ଦିଆଯିବାରୁ ବେକ ପାଖରୁ ଉଭୟ ରକ୍ତ ଓ ଅମୃତ ଝରି ତଳେ ପଡ଼ିଲା । ସେହି ରକ୍ତରୁ ନାଲି ପିଆଜ ଏବଂ ଅମୃତରୁ ଧଳା ପିଆଜ ସୃଷ୍ଟି ହେଲା । ଏଣୁ ନାଲି ପିଆଜକୁ ଅନେକ ଆମିଷ ଭାବି ଖାଉ ନଥିବା ବେଳେ ଧଳା ପିଆଜ ଖାଇବାକୁ କୁଣ୍ଠା ବୋଧ କରନ୍ତି ନାହିଁ ।
ଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ସଂପର୍କରେ ଥିବା ଅନ୍ୟ କେତୋଟି କାହାଣୀ ହେଉଛି, ଚନ୍ଦ୍ର କାର୍ତ୍ତିକଙ୍କୁ ମଣି ଓ ସୁମତି ନାମରେ ଦୁଇଜଣ ପରିଚାରକଙ୍କୁ ଉପହାର ଦେଇଥିଲେ । ଥରେ ସମ୍ବରାସୁରକୁ ସେ ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କର ସଦ୍ଗୁଣ ସମ୍ପର୍କରେ କହିଥିଲେ । ଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କର ଏହିସବୁ ସଦ୍ଗୁଣ, ତାଙ୍କର ରୂପଗର୍ବ ଓ ଅସତ୍ କାର୍ଯ୍ୟ ତୁଳନାରେ ଟିକିଏ ଅଧିକ ।
ତଥାପି, ଯେତିକି ସଦ୍ଗୁଣ ଅଛି ସେତିକି ଯୋଗୁଁ ଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କର ଯାହାକିଛି ସମ୍ମାନ ରହିଛି । ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ଠାରୁ ବର ପାଇ, ଶିବଙ୍କୁ ସେ ନିଜ ଯଜ୍ଞ ସ୍ଥଳରେ ଜଗୁଆଳି କରିବାକୁ କୁଣ୍ଠାବୋଧ କରି ନଥିଲେ । ମାତ୍ର ତାହା ସତ୍ତ୍ୱେ, ଶିବ ଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ନିଜ ମସ୍ତକରେ ଧାରଣ କରିଥାନ୍ତି ।
ହରିବଂଶ ପୁରାଣରେ ଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ଅଷ୍ଟବସୁର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଛି । ସେଠାରେ ତାଙ୍କର ନାମ 'ସୋମ' । ଅନ୍ୟ ସାତବସୁ ହେଉଛନ୍ତି- ଅଖ, ଧର, ଧ୍ରୁବ, ଅନିଳ, ପ୍ରତ୍ୟୁଷ ଓ ପ୍ରଭାସ । ସୋମ କହିଲେ ଶିବଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ବୁଝାଏ । ଶିବ ତାଙ୍କ ମସ୍ତକରେ ଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ଧାରଣ କରିଥିବାରୁ ସୋମବାରକୁ ଶିବ ଓ ଚନ୍ଦ୍ର ଉଭୟଙ୍କ ବାର ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ । ସାଧାରଣତଃ ଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କର ସ୍ତୁତି କରାଯାଇ କୁହାଯାଏ-
ଯେଉଁ ଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ରୂପ ଦିବ୍ୟ ଶଙ୍ଖ ବା ତୁଷାର ପରି ଶୁଭ୍ର, ଯେଉଁ ଚନ୍ଦ୍ର ଶିବଙ୍କର ମସ୍ତକରେ ଶୋଭାପାଆନ୍ତି, ଯେଉଁ ଚନ୍ଦ୍ର ଦଶାଶ୍ୱ ବାହନ, ସେହି ଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କର ସ୍ତୋତ୍ର ଶ୍ରଦ୍ଧାରେ ପାଠ କଲେ ଶତ୍ରୁ କ୍ଷୟ ହୁଅନ୍ତି ଓ ଆତ୍ମା ବିକଶିତ ହୁଏ ।
ଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କର ଗୋଟିଏ ଧ୍ୟାନଶ୍ଳୋକରେ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କୁ ନକ୍ଷତ୍ରପତି ବା ନକ୍ଷତ୍ରଗଣଙ୍କର ରାଜା ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି-
ସର୍ବନକ୍ଷତ ମଧ୍ୟେ ତୁ ସୋମୋ ରାଜା ପ୍ରକୀର୍ତ୍ତିତଃ
ତସ୍ମୈ ସୋମାୟ ଦେବାୟ ନକ୍ଷତ୍ରପତୟେ ନମଃ ।
 |
 |
 |
 |
|
|
|
୯୦ . ଆମ ଦେବଦେବୀ