ତାହା ଶୁଣି ଦେବତା ଓ ରୁଦ୍ରଗଣ ଉତ୍ତର ଦିଗକୁ ଯାଇ ଗୋଟିଏ ମାଆ ହାତୀ ଓ ତା’ର ଛୁଆକୁ ସେହିପରି ଅବସ୍ଥାରେ ଶୋଇଥିବା ଦେଖି ଛୁଆଟିର ମସ୍ତକ କାଟି ନେଇ ଆସିଲେ । ହାତୀ ଛୁଆର ସେହି ମସ୍ତକଟିକୁ ଗଣେଶଙ୍କ ଶରୀରରେ ଯୋଡ଼ି ଶିବ ତାହାଙ୍କୁ ଜୀବନ୍ୟାସ ଦେଲେ । ଏବେ ଗଣେଶ ହେଲେ ଗଜାନନ । ପାର୍ବତୀଙ୍କ ପ୍ରାର୍ଥନା ଅନୁସାରେ ସେହି ଗଣେଶ ହିଁ ହେଲେ ସମସ୍ତ ଦେବଦେବୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅଗ୍ରପୂଜ୍ୟ । ପରେ ସେ ଗଣମାନଙ୍କର ଅଧିପତି (ଗଣପତି) ଭାବରେ ମଧ୍ୟ ଖ୍ୟାତ ହୋଇଥିଲେ ।
ଗଣେଶଙ୍କ ଗଜାନନ ସମ୍ପର୍କରେ ଆଉ ଏକ କାହାଣୀ ହେଉଛି, ଶନିଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟି ଯୋଗୁଁ ତାଙ୍କର ମୂଳ ମସ୍ତକଟି ଧ୍ୱଂସ ପାଇଯାଇଥିଲା । ପରେ ଏକ ଶିଶୁ-ହସ୍ତୀର ମସ୍ତକ ଅଣାଯାଇ ଖଞ୍ଜା ହେବା ଫଳରେ ସେ ଜୀବନ୍ୟାସ ପାଇଥିଲେ ।
ଗଣେଶଙ୍କ ବିବାହ-ବୃତ୍ତାନ୍ତ ମଧ୍ୟ ବେଶ୍ କୌତୂହଳପ୍ରଦ । ଗଣେଶ ଓ କାର୍ତ୍ତିକ ଦୁଇ ଭାଇଙ୍କର ବିବାହଯୋଗ୍ୟ ବୟସ ହେବାରୁ ଦୁହିଁଙ୍କର ବିବାହ କରାଇବା ପାଇଁ ଶିବ ଓ ପାର୍ବତୀ ସ୍ଥିର କଲେ । ମାତ୍ର ପ୍ରଥମେ କାହାର ବିବାହ କରାଇବେ ତାହା ଠିକ୍ ହୋଇ ପାରିଲା ନାହିଁ । ତେଣୁ ସେମାନେ ଦୁଇପୁଅଙ୍କ ପାଇଁ ଗୋଟିଏ ସର୍ତ୍ତ ରଖିଲେ । ସର୍ତ୍ତଟି ହେଉଛି, ଦୁହିଁଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଯିଏ ସମଗ୍ର ପୃଥିବୀ ଆଗ ବୁଲି ଆସି ପାରିବ, ସେ ଆଗ ବିବାହ କରିବ । ତାହା ଶୁଣି କାର୍ତ୍ତିକ ନିଜର ବାହନ ମୟୂର ଉପରେ ବସି ପୃଥିବୀ ପରିକ୍ରମା କରିବାକୁ ବାହାରି ଗଲେ । ଗଣେଶଙ୍କର ତ ମୂଷା ବାହନ । ସେ ସେଥିରେ ବସି ପୃଥିବୀ ପରିକ୍ରମା କରିବାକୁ ଗଲେ ବି କାର୍ତ୍ତିକଙ୍କ ଅପେକ୍ଷା ଆଗ ଫେରିଆସି ପାରିବେ ନାହିଁ । ତେଣୁ ସେ ବସି ବସି ଉପାୟ ଚିନ୍ତା କଲେ ।
ଆମ ଦେବଦେବୀ . ୧୩