ଘୋର ଯୁଦ୍ଧ ଦେଖି ଦେବଗଣ ମଧ୍ୟ ଭୟରେ ଥରି ଉଠିଲେ । ତ୍ରିପୁର ଥରଥର ହୋଇ କମ୍ପିଲା ।
ଶେଷରେ ସିଂହବାହିନୀ ମାଆ ଭୀଷଣ ରଣଚଣ୍ଡୀ ମୂର୍ତ୍ତି ଧରି ସିଂହ ଉପରୁ ଡେଇଁ ପଡ଼ିଲେ । ଦୁର୍ଗମାସୁରକୁ ଧରି ତଳେ ଛେଚି ଦେଲେ ଏବଂ ତାହାର ଛାତି ଉପରେ ଆଣ୍ଠୁ ମାଡି ବସି ତ୍ରିଶୂଳରେ ତାକୁ ବଧ କଲେ ।
ସେତିକିବେଳେ ହଂସ ବାହନରେ ଚଢ଼ି ବ୍ରହ୍ମା ଆସି ସେଠାରେ ପହଞ୍ଚିଲେ । ଏ ମଧ୍ୟରେ ଧର୍ମଦେବତା ଓ ଅନ୍ୟମାନେ ଇନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶରେ ଯାଇ ବେଦର ସନ୍ଧାନ କରି ଫେରି ଆସିଥିଲେ । ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତିରେ ଧର୍ମଦେବତା ଓ ବାୟୁ ଦେବତା ଚାରି ବେଦଙ୍କୁ ଦେବୀଙ୍କ ପାଦ ନିକଟରେ ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଆସନ ଉପରେ ସ୍ଥାପନ କଲେ ।
ଦେବୀଙ୍କୁ ସ୍ତୁତି କରି ବ୍ରହ୍ମା କହିଲେ, ହେ ମହାମାୟା, ତ୍ରିଲୋକ-ଈଶ୍ୱରୀ ଦେବୀ । ଆପଣ ସଂସାରର ଅମୂଲ୍ୟ ଗ୍ରନ୍ଥ ବେଦକୁ ରକ୍ଷା କରି ତ୍ରିଲୋକର କଲ୍ୟାଣ କରିଛନ୍ତି । ଘୋର ଦୁରାଚାରୀ ଦୁର୍ଗମଅସୁରକୁ ସଂହାର କରି ତ୍ରିଲୋକକୁ ଅଭୟ ମଧ୍ୟ ଦେଇଛନ୍ତି । ଏଣୁ ଆଜିଠାରୁ ଆପଣ ‘ଦୁର୍ଗା’ ନାମରେ ତ୍ରିଲୋକରେ ପରିଚିତା ଓ ପୂଜିତା ହେବେ ।
ସେହିଦିନଠାରୁ ପରମଜ୍ୟୋତି ସ୍ୱରୂପା ଜଗଦମ୍ବିକା ହେଲେ ଦୁର୍ଗ (ଦୁର୍ଗମ) ନାଶିନୀ ମାଆ ଦୁର୍ଗା ।
ମାଆ ଦୁର୍ଗାଙ୍କର ଆଉ ଗୋଟିଏ ଖୁବ୍ ଲୋକପ୍ରିୟ ନାଆଁ ହେଉଛି ‘ମହିଷମର୍ଦ୍ଧିନୀ’ । ଦୁର୍ଗାଙ୍କର ନାଆଁ କାହିଁକି ‘ମହିଷମର୍ଦ୍ଧିନୀ’ ହେଲା ସେ ସମ୍ପର୍କରେ ମଧ୍ୟ ପୁରାଣମାନଙ୍କରେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର କାହାଣୀ ରହିଛି ।
ସେହି କାହାଣୀ ଏହିପରି-
ଅନେକ ଦିନ ତଳେ ଦନୁ ନାମରେ ଗୋଟିଏ ଅସୁରାରାଜା ଥିଲା । ତାର ଦୁଇ ପୁଅ । ଗୋଟିଏ ପୁଅର ନାଆଁ ରମ୍ଭ ଓ ଅନ୍ୟ ପୁଅର ନାଆଁ କରମ୍ଭ । ରମ୍ଭ ଓ କରମ୍ଭଙ୍କର କୌଣସି ପୁତ୍ର ସନ୍ତାନ ନ ହେବାରୁ ଦୁହେଁ ପୁତ୍ରସନ୍ତାନ ପାଇବା ଇଚ୍ଛାରେ ମାଳବତ ଯକ୍ଷଙ୍କୁ ପ୍ରାର୍ଥନା କରି ପସ୍ୟା କଲେ । କରମ୍ଭ ଜଳ ଭିତରେ ବସି ଓ ରମ୍ଭ ପଞ୍ଚାଗ୍ନି ଜାଳି ତା’ ଭିତରେ ବସି ତପସ୍ୟା କଲେ । ତାହା ଦେଖି ସ୍ୱର୍ଗରେ ଦେବରାଜ ଇନ୍ଦ୍ର ପ୍ରମାଦ ଗଣିଲେ । କରମ୍ଭର ପସ୍ୟା ଭଙ୍ଗ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଏକ କୁମ୍ଭୀର ରୂପରେ ଯାଇ କରମ୍ଭର ପାଦକୁ କାମୁଡ଼ି ଧରି ପାଣି ଭିତରେ ବୁଡାଇ ଦେଲେ । ଫଳରେ କରମ୍ଭର ମୃତ୍ୟୁ ହେଲା । ଏହା ଦେଖି ରମ୍ଭ କ୍ରୁଦ୍ଧ ଓ କ୍ଷୁବ୍ଧ ହୋଇ, ନିଜ ମୁଣ୍ଡ କାଟି ଅଗ୍ନିରେ ଆହୁତି ଦେବାକୁ ଉଦ୍ୟତ ହେଲା । ତାହା ଦେଖି ଅଗ୍ନିଦେବତା ଆସି ତା' ଆଗରେ ଆବିର୍ଭୂତ ହେଲେ । କହିଲେ, ଆତ୍ମହତ୍ୟା ମହାପାପ ।
ଆମ ଦେବଦେବୀ . ୧୯