ରୂପରେ ପୃଥିବୀର ମଙ୍ଗଳ ପାଇଁ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ଠାରେ ଅବସ୍ଥାନ କରନ୍ତି; ଏଣୁ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଅନ୍ଧକାରର ବିନାଶକ । ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କର ସହସ୍ର ରଶ୍ମି; ଏଣୁ ସୂର୍ଯ୍ୟ ସହସ୍ରାଂଶୁ । ଏଥି ମଧ୍ୟରୁ ୩୦୦ ରଶ୍ମି ପୃଥିବୀକୁ ଆସେ, ୪୦୦ ରଶ୍ମି ଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କର ଆଲୋକ ବା ଜ୍ୟୋତ୍ସା ରୂପରେ ପ୍ରକାଶିତ ହୁଏ ଏବଂ ୩୦୦ ରଶ୍ମି ଦେବଲୋକକୁ ଆଲୋକିତ କରେ । ଏଣୁ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଅଖିଳ ଜଗତର ଅଧିପତି । ତାଙ୍କର ରଶ୍ମି ଅଧଃ (ତଳ) ଓ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱ (ଉପର) ସମସ୍ତ ଭାଗକୁ ଆଲୋକିତ କରେ । ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କର ଏହି ରଶ୍ମି ବା ତେଜ ବିନା ଏହି ଅଖିଳ ସୃଷ୍ଟିର ସ୍ଥିତି ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ ।
ଅଖିଳ ସୃଷ୍ଟିର ସ୍ଥିତି ପାଇଁ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କର ଏହି ଗୁରୁତ୍ୱ ପୁରାଣର ଗୋଟିଏ କାହାଣୀରେ ଅତି ଚମତ୍କାର ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ହୋଇଛି । ସେହି କାହାଣୀଟି ହେଉଛି-
ସୁକେଶ ନାମରେ ଏକ ରାକ୍ଷସ ଥିଲା । ସେ ବିଦ୍ୟୁତ୍କେଶ ଓ ଶାଳକଣ୍ଟକଙ୍କର ପୁତ୍ର । ସେ ଅପରାଜେୟ ହେବା ପାଇଁ ଥରେ ଶିବଙ୍କୁ ତପସ୍ୟା କଲା । ତା’ର କଠୋର ତପସ୍ୟାରେ ଶିବ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହୋଇ ତାକୁ ସେହି ବର ଦେଲେ । ଏକ ଭ୍ରାମ୍ୟମାଣ ନଗର ମଧ୍ୟ ତାକୁ ବରରୂପେ ଦେଲେ । ସେହି ନଗର ଆକାଶକୁ ଉଠି ବୁଲି ପାରୁଥିଲା । ସେହି ବର ପାଇ ସୁକେଶ ଖୁବ୍ ଖୁସି ହେଲା ଏବଂ ନିଜର ଜ୍ଞାତି, କୁଟୁମ୍ବ ଓ ପାରିଷଦଙ୍କ ସହିତ ଯାଇ ସେହି ନଗରରେ ରହିଲା ।
ଶିବଙ୍କ ବର ପ୍ରସାଦରୁ ତା’ର ଆସୁରିକ ଗୁଣଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟ ଦୂର ହୋଇଗଲା । ସେ ସତ୍ ଓ ଧର୍ମପ୍ରାଣ ଜୀବନ ବିତାଇଲା । ଏପରିକି ଥରେ ମାଗଧ ଅରଣ୍ୟକୁ ଯାଇ ସେଠାରେ ଥିବା ମୁନି-ଋଷିଙ୍କ ଠାରୁ ସଦ୍ଗୁଣମାନ ଶିକ୍ଷା କଲା । ତାଙ୍କର ଜ୍ଞାତି କୁଟୁମ୍ବ, ପାରିଷଦମାନେ ମଧ୍ୟ ଉନ୍ନତ ଜୀବନ ଯାପନ କରିବାକୁ ଲାଗିଲେ । ଫଳରେ ସେମାନଙ୍କର ସଦ୍ଗୁଣ ପ୍ରଭାବରୁ ତା’ର ନଗରଟି ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ପରି ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ ଦେଖାଗଲା । ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ପରି ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ ସେହି ନଗରଟି ଆକାଶ ମାର୍ଗରେ ଭ୍ରମଣ କରୁଥିବାରୁ, ତାହା ଦିନରେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଓ ରାତିରେ ଚନ୍ଦ୍ର ପରି ଭ୍ରମ ସୃଷ୍ଟିକଲା । ଫଳରେ ସୃଷ୍ଟିରେ ନାନା ବିଭ୍ରାଟ ଦେଖାଦେଲା । ଆକାଶ ମାର୍ଗରେ ତାହା ଭ୍ରମଣ କରୁଥିବାରୁ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଠିକ ଭାବରେ ଆତଯାତ ହୋଇ ପାରିଲେ ନାହିଁ । ସୁକେଶର ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ ନଗରକୁ ଦେଖି ତାକୁ ସୂର୍ଯ୍ୟ ବୋଲି ଭ୍ରମ କରି ପଦ୍ମଫୁଲ ରାତିରେ ଫୁଟିଲେ । ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବହୁ ବିଭ୍ରାଟ ମଧ୍ୟ ଘଟିଲା । ସେହି ଦୀପ୍ତିମନ୍ତ ନଗର ଯୋଗୁଁ ଏହି ବିଭ୍ରାଟ ହେବା ଜାଣି ସୂର୍ଯ୍ୟଦେବ ଦିନେ ସୁକେଶ-ନଗରକୁ ରାଗି ଚାହିଁ ଦେବାରୁ ସେହି ନଗର ଜଳିପୋଡ଼ି ପାଉଁଶ ହୋଇ ତଳେ ଖସି ପଡ଼ିଲା ।
ଶିବଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦରୁ ପାଇଥିବା ନଗରର ସେହି ଅବସ୍ଥା ଦେଖି ସୁକେଶ ଦୁଃଖିତ ହୋଇ ପୁଣି ଶିବଙ୍କୁ ପ୍ରାର୍ଥନା କଲା । ସେହି ଘଟଣା ଜାଣି ଶିବ ରାଗିଯାଇ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କୁ ଚାହିଁବାରୁ ସୂର୍ଯ୍ୟ
ଆମ ଦେବଦେବୀ . ୮୩