ପୃଷ୍ଠା:Aama Madhusudan.pdf/୭୮

⁠ମଧୁବାବୁଙ୍କର ରଙ୍ଗମଂଚରେ ବାରମ୍ବାର ନାଟକ ଅଭିନୟ କରିବା ସମ୍ଭବ ହୋଇଥିଲା । ଏ । ମଞ୍ଚର ଦୃଶ୍ୟାବଳୀ ଓ ସରଞ୍ଜାମ ସର୍ବସାଧାରଣ ସମ୍ପତ୍ତିରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା ।
⁠"ଆମ୍ଭମାନଙ୍କର ଶ୍ରଦ୍ଧୟ ମଧୁସୂଦନ ଦାସ ଆପଣାର ଭୂତାଙ୍କ ବିବାହ ସମୟରୁ କଲିକତାରୁ କେତେଗୁଡ଼ିଏ ଦୃଶ୍ୟ ଅଣାଇଥିବାରୁ ଉତ୍ସାହ ସହ କେତେକ ବର୍ଷ ବଂଗଳା ଓ ଓଡ଼ିଆ ନାଟକମାନଙ୍କରେ ଅଭିନୟ ଦେଖିବାକୁ ସମର୍ଥ ହୋଇଥିଲୁ । ମାତ୍ର ସେସବୁ ଦୃଶ୍ୟ ରଖିବାପାଇଁ ସ୍ଥାନାଭାବ ଏବଂ କାଳଗ୍ରାସ ଯୋଗୁଁ ନଷ୍ଟ ହୋଇଗଲା ।” (ଉତ୍କଳଦୀପିକା ୯.୨.୧୮୯୫)
⁠ବହୁବର୍ଷ ଧରି ମଧୁବାବୁ କଟକରେ ସ୍ଥାୟୀ ରଂଗମଂଚ ପ୍ରତିଷ୍ଠାକରି ରଙ୍ଗମଞ୍ଚ ପରିବେଷଣ କଳାକୁ ଉନ୍ନୀତ କରିବା ସହିତ ନୂତନ ଓଡ଼ିଆ ନାଟକ ରଚନାଲାଗି ପ୍ରୋହନ ଯୋଗାଇ ଆସିଥିଲେ । ଏ ସଂପର୍କରେ ଏକ ବିବରଣୀ-
⁠"୧୮୯୧ରେ କଟକର ଆମେଚର ଥିଏଟର ଦଳକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ କଲିକତାରୁ ବହୁ ଅର୍ଥ ବ୍ୟୟକରି ମଧୁବାବୁ କେତେକ ଦୃଶ୍ୟ ଅଣାଇଥିଲେ । ନିଜ ବସା (ବିହାରୀବାଗର ପଶ୍ଚାତ ଭାଗରେ ରଙ୍ଗଭୂମି ନିର୍ମାଣ ମଧ୍ୟ କରି ଦେଇଥିଲେ ଏବଂ ଯେତେବେଳେ ଇଚ୍ଛା ସେତେବେଳେ ଅଭିନୟ କରିବାକୁ ଅନୁମତି ଦେଇଥିଲେ ।” (ଦେଶପ୍ରାଣ ମଧୁସୂଦନ ପୃଷ୍ଠା-୭୦)
⁠କେବଳ ନାଟକ ପ୍ରଦର୍ଶନ, ମଞ୍ଚ ପରିଚାଳନା ତଥା ଅଭିନୟ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନାରେ ପାରଦର୍ଶୀ ନଥିଲେ ମଧୁସୂଦନ । ସେ ସମୟରେ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରାଯାଉଥିବା ନାଟକମାନଙ୍କର ମୂଲ୍ୟାୟନ ସହିତ ଧାରାବାହିକ ଭାବେ ସମାଲୋଚନା ସବୁ ଉତ୍କଳଦୀପିକାର ପୃଷ୍ଠାରେ ଇଂରାଜୀ ଓ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । ଏହି ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଲାଲା ଜଗନ୍ମୋହନଙ୍କର ସତୀ ନାଟକଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ରାମଶଙ୍କରଙ୍କର ବହୁନାଟକର ସମାଲୋଚନା ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । ମଧୁବାବୁ କଂସ ଓ ରାବଣ ଚରିତ୍ରକୁ ଓଡ଼ିଆ ରଂଗମଂଚ ଉପରକୁ ଆଣିବାପାଇଁ ଯେଉଁ ମତ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ, ତାହାକୁ ଆଧାରକରି ରାମକର କିଛି ପୌରାଣିକ ନାଟକ ରଚନାରେ ବ୍ରତୀ ହୋଇଥିଲେ ।
⁠ମଧୁସୂଦନଙ୍କର ସ୍ଥାୟୀ ରଂଗମଂଚଟି ବିହାରୀବାଗରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା, ମାତ୍ର ସେ ୧୮୯୨ ସାଲରେ ମିଶନ ରୋଡ଼ର ନିଜ ଘରକୁ ଆସିବା ପରେ ସ୍ଥାୟୀ ରଂଗମଂଚଟି ଅବହେଳିତ ଅବସ୍ଥାରେ ରହିଯାଇଥିଲା । କିନ୍ତୁ ଦୀର୍ଘକାଳ ଧରି ସେ ନାଟକ ସମାଲୋଚନା ଲେଖିବାର ଧାରାକୁ ଅବ୍ୟାହତ ରଖିଥିଲେ ।
⁠ ହାୟଃ ! ଆଜି ଓଡ଼ିଶାର ଏହି ଆଦ୍ୟ ନାଟ୍ୟ ମଂଚ ସଂସ୍ଥାପକଙ୍କର ବିବରଣୀ ବିସ୍ମତିର ଗର୍ଭରେ ଲୀନ ହୋଇଯାଇଛି । ଗଭୀର ପରିତାପର ବିଷୟ, ସାହିତ୍ୟ ସମାଲୋଚକ ଏହି ଗୌରବୋଜ୍ଜଳ ପୃଷ୍ଠାଗୁଡ଼ିକୁ ଉନ୍ମୋଚନ କରିବାପାଇଁ ଏ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମର୍ଥ ହୋଇ ନାହାନ୍ତି ।

ଆମ ମଧୁସୂଦନ ୭୯