ସାରଣୀ ନଂ -୧୫
ଦିକ୍ପାଳମାନଙ୍କର ସ୍ଥାନ
| ଦିଗପତି | କେଉଁଦିଗର ପ୍ରତିଭୂ | କେଉଁ ଦିଗରୁ ଦେଖାଯାଉଛି | କେଉଁଠାରେ ଅଧିଷ୍ଠାନ* | ବାହନ |
|---|---|---|---|---|
| ଇନ୍ଦ୍ର | ପୂର୍ବ | ପୂର୍ବ | ପୂର୍ବ-ଦକ୍ଷିଣ ଅନର୍ଥ ପାଗ | ହସ୍ତୀ |
| ଅଗ୍ନି | ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ | ଦକ୍ଷିଣ | ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଅନର୍ଥ ପାଗ | ମେଣ୍ଢା |
| ଯମ | ଦକ୍ଷିଣ | ଦକ୍ଷିଣ | ଦକ୍ଷିଣ-ପଶ୍ଚିମ ଅନର୍ଥ ପାଗ | ମହିଷ |
| ନୈଋତ | ଦକ୍ଷିଣ-ପଶ୍ଚିମ | ପଶ୍ଚିମ | ପଶ୍ଚିମ-ଦକ୍ଷିଣ ଅନର୍ଥ ପାଗ | ମନୁଷ୍ୟ ଦେହ |
| ବରୁଣ | ପଶ୍ଚିମ | ପଶ୍ଚିମ | ପଶ୍ଚିମ-ଉତ୍ତର ଅନର୍ଥ ପାଗ | ମଗର |
| ବାୟୁ | ଉତ୍ତର-ପଶ୍ଚିମ | ଉତ୍ତର | ଉତ୍ତର-ପଶ୍ଚିମ ଅନର୍ଥ ପାଗ | ହରିଣ |
| କୁବେର | ଉତ୍ତର | ଉତ୍ତର | ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ଅନର୍ଥ ପାଗ | ୭ଟି ରତ୍ନକୁମ୍ଭ |
| ଈଶାନ (ମହାଦେବ) | ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ | ପୂର୍ବ | ପୂର୍ବ-ଉତ୍ତର ଅନର୍ଥ ପାଗ | ଷଣ୍ଢ |
*ମନ୍ଦିର ଦିଗକୁ ମୁହଁ କରି ଦେଖନ୍ତୁ ।
ମନ୍ଦିର ପରିକ୍ରମା କରିବା ସମୟରେ ବିଷୟଟି ମନରେ ରଖିଲେ ଚିହ୍ନଟ କରିବାରେ ଅସୁବିଧା ହେବ ନାହିଁ । ଅଗ୍ନିପୁରାଣରେ ଦିକ୍ପାଳ ବନ୍ଦନା ପାଇଁ ନିମ୍ନୋକ୍ତ ଶ୍ଳୋକଟି ରଚିତ ହୋଇଥିଲା ।
"କୁତ୍ମୋଷ୍ୱା ବାହ୍ୟ ଶକ୍ରାଦୀନଂ ପୂର୍ବାଦୌ ପୂଜୟେତ୍ କ୍ରମାତ୍ ।
ଇନ୍ଦ୍ରାଗଚ୍ଛ ଦେବରାଜ ବଜ୍ରହସ୍ତ ଗଜସ୍ଥିତ ।
ପୂର୍ବଦ୍ୱାରଞ୍ଚ ମେ ରକ୍ଷ ଦେବୈଃ ସହ ନମୋଽସ୍ତୁତେ ।
ତ୍ରାତାରମିନ୍ଦ୍ରମନ୍ତ୍ରେଣ ଅଂଚୟିତ୍ୱା ଯଳେଦ୍ୱୁଧଃ ।
ଆଗଚ୍ଛାଗ୍ନେ ଶକ୍ତିଯୁତ ଛାଗସ୍ଥ ବଳସଂଯୁତା
ରକ୍ଷାଗ୍ନେୟୋ ଦିଂଶ ଦେବୈଃ ପୂଜାଂ ଗୃହ୍ନ ନମୋଽସ୍ତୁତେ ।
ଅଗ୍ନିମୂର୍ଡ୍ୱେତି ମନ୍ତ୍ରେଣ ଯଜେଦ୍ଦା ଅଗ୍ନୟେ ନମଃ ।
ମହିଷସ୍ୟ ସମାଗଚ୍ଛ ଦଣ୍ଡହସ୍ତ ମହାବଳ ।
ରକ୍ଷତ୍ୱଂ ଦକ୍ଷିଣଦ୍ୱାରଂ ବୈବସ୍ୱ ତ ନମୋଽସ୍ତୁତେ ।
ତ୍ରୈବସ୍ୱତଂ ସଙ୍ଗମନ ମିତ୍ୟନେନ ଯଜେତ୍ୱ ଯମମ୍ ।
ନୈଋର୍ତାଗଚ୍ଛ ଖଡ଼୍ଗାଢ଼୍ୟ ବଳବାହନ ସଂଯୁତ ।
ଈଦମଧ୍ୟଂ ମିଦ୍ୟଂ ପାଦ୍ୟଂ ରକ୍ଷତ୍ୱଂ ନୈଋତୌ ଦିଶମ୍ ।
ଏଷ ତେ ନୈଋର୍ତ ଦୂତି ଯଦେଦ୍ର୍ଘ୍ୟଦିଭିଃର୍ଗୁରୁଃ ।
ମକରାରୂଢ଼ ବରୁଣ ପାଶହସ୍ତ ମହାବଳ ।
ଆଗଚ୍ଛ ପଶ୍ଚିମ ଦ୍ୱାରଂ ରକ୍ଷ ରକ୍ଷ ନମୋଽସ୍ତୁତେ ।
ଊରୈ ହି ରାଜା ବରୁଣଂ ଯଜେଦ୍ଧ୍ୟାଦିତ୍ତିର୍ଗୁରୁଃ ।
ଆଗଚ୍ଛ ବାୟୋ ସବଳ ଧ୍ୱଜହସ୍ତ ସବାହନ ।
ଜାୟମ୍ୟଂ ରକ୍ଷ ଦେବୈସ୍ୱଂ ସମରୁହ୍ନି ନମୋଽସ୍ତୁତେ ।
ବାତ ଇତ୍ୟାଦିଭିଶ୍ଚାର୍ଚ୍ଚେଦୌଂ ନମୋ ବାୟବେଽପି ବା
ଆଗଚ୍ଛ ସୋମ ସବଳ ଗଦାହସ୍ତ ସବାହନ ।"(୨୭୨)
ଅର୍କକ୍ଷେତ୍ର କୋଣାର୍କ . ୧୭୯