ଗାଁର ମୁସ୍ତାଫିଜ୍ ପାଉଁରୁଟିବାଲା ତା ଝିଅ ପାଖକୁ ଚିଠି ଲେଖେ, ‘ବେଟୀ ଗୁଲ୍ସନ୍, ତୋର ୟାଦ ଅଛି ନା ବେଟୀ, ତୋ ମା ଚାଲିଯିବାପରେ, ତୋର ଦୁଷ୍ରି ମା ତୋତେ କ୍ଷୀର ଖୁଆଇ ବଡ଼ କରିଥିଲା । ମେହେଂଦି ଲଗାଇ ଦେଉଥିଲା । ତୋର ସାଦୀ ବେଳେ କେତେ କାମ କରିଥିଲା । ୱ ତେରୀ ଦୁଷିରି ମା ଗୁଜରଗୟୀ, ବେଟୀ । ବୁଢ଼ା ଅବ୍ ଅକେଲା, ତାର ଅପାହିଜ୍ ପୁଅ ଛଡ଼ା ଆଉ କିଏ ଅଛି?’ ପାଖ ଗାଁର ଚିନାବାଦାମବାଲା ତା ପୁଅକୁ ଲେଖିଲା, ‘ବାବୁ ତୋର ଆଉମା କାଲି ମରିଗଲା । ତୁ ଛୋଟ ଥିଲାବେଳେ ତୋତେ ତା କ୍ଷୀର ଖୁଆଇ ମଣିଷ କରିଛି । ତୁ କେତେ ବଡ଼ ହେବାଯାଏ ତା କ୍ଷୀର ଖାଉଥିଲୁ । ତୋ ସ୍କୁଲ ବାରଣ୍ଡାରେ ବି ତା ପସରା ଢାଙ୍କି ଦେଇ ଖଂବ ସେପଟେ ଲୁଚାଇ ଲୁଚାଇ ତୋତେ କ୍ଷୀର ଖୁଆଉଥିଲା । ସେ ଆରପାରିକୁ ଚାଲିଗଲା ।’ ଥରେ ଦଳେ ଡାକ୍ତର ଗାଁକୁ ଆସିଥିଲେ ବିଦେଶରୁ । କହୁଥିଲେ ତା ବଡ଼ପୁଅକୁ ନେଇ ସେମାନେ ଚାଲିଯିବେ । ଖୁବ୍ ପଇସା ଦେବେ । ତାକୁ ପରୀକ୍ଷା କରିବେ । ବୁଢ଼ାବୁଢ଼ୀ ଦୁହେଁ ମନା କଲେ । ପୁଅର ଖଟକୁ ଜାବୁଡ଼ି ଧରି ତାଙ୍କ ଲୁହରେ ଭିଜା କନ୍ଥାକନାକୁ ଆହୁରି ଓଦା କରିଦେଲେ । ପିଲାଟି ଖରାଦିନେ ପାଣିଟାଙ୍କିରେ ପଡ଼ି ରହିଥାଏ ନିର୍ବିକାର ଭାବେ । ଯେମିତି ମହିଷିଁ । ଅନ୍ୟ ସମୟରେ ତାଖଟ, ତା ବିଛଣାରେ ଢଳାଯାଏ ପାଣି । ଆକସ୍ମାତ ପାଣି ଶୁଖିଗଲେ ସେ ଛାଟିପିଟି ହୁଏ । ଚିତ୍କାର କରେ ବଡ଼ ପାଟିରେ । ଯାହାପାଏ ଭାଂଗେ । ତା ଦେହରେ ଏତେ ବଳ । ତା ଗୋଡ଼ପିଟି ଘରର କାନ୍ଥକୁ, ତା ମୁଣ୍ଡପିଟି ଘରର ଛାତକୁ ଦୁଲୁକାଇ ଦିଏ । ଚାଲିଗଲା ଲୋକେ ବି କେବେ କେବେ ପାଣି ବାଲ୍ଟିଏ ଢାଳି ଦିଅନ୍ତି । ସେ ଦାନ୍ତ ନେଫେଡ଼ି ଫିକ୍ କିନା ହସିଦିଏ । ବୁଢ଼ୀ ମଲାବେଳକୁ ତାର ହାତ ବାନ୍ଧି ଟାଣି ଟାଣି ଶ୍ମଶାନକୁ ନିଆଗଲା । ଗାଁର ଦଶଦିଗ ଶ୍ମଶାନ । ବୁଢ଼ୀରୁ ମୁଣ୍ଡପଟେ ନିଆଁ ଲାଗିଲା ବେଳକୁ ସେ ହଠାତ୍ ଚିତ୍କାର କରିଥିଲା । ମାତ୍ର କାରଣଟା ନିଆଁ ନୁହେଁ । କାରଣ, ତା ଦେହଟା ଶୁଖିଯାଇଛି । ପାଣିବାଲ୍ଟିଏ ଢାଳି ଦେଲେ ପୁଣି ସ୍ଥିର ହୋଇଯାଏ । ହସିଦିଏ । ତା ହାତ ଦୁଇଟି ଛୋଟ ଛୋଟ ଓ ପତଳା । ହାତ ନୁହେଁ ତ ଯେମିତି ଲହକା ଡଙ୍କ । ଅଠର ବର୍ଷକାଳ ଏମିତି ଓଦା କନ୍ଥା କନାରେ ପାଣିଟାଙ୍କିରେ ପଡ଼ି ରହିଥିଲା । ତା ଚର୍ମ ବତୁରି ପ୍ରୋଜେରିଆ ରୋଗୀ ପରି ଅଦିନେ ବୁଢ଼ା ହେଉଥିଲା । ଥରେ ମାତ୍ର ପୋଖରୀକୁ ନିଆ ହୋଇଥିଲା ଯେ ତିନିଦିନ ତିନିରାତି କାଳ ତା ଭିତରୁ ଆଉ ବାହାରିଲା ନାହିଁ । ହଂସାବୁଢ଼ା ଓ ତା ଯକ୍ଷ ଦିନତମାମ ରାତିତମାମ ଜଗି ରହିଥାନ୍ତି ତାକୁ । କାଳେ ବେଶୀ ପାଣିରେ ବୁଡ଼ିଯାଇପାରେ । ଶେଷରେ ଚାରିଜଣ ବୁଢ଼ାଲୋକ ଚାରିଘଣ୍ଟା ପରିଶ୍ରମ କଲାପରେ ତାକୁ ପୋଖରି ହିଡ଼କୁ ଅଣାଯାଇଥିଲା । ଗୋଟିଏ ବିରାଟ ଜଳଚର ପ୍ରାଣୀକୁ ପାଣିରୁ ଅଲଗା କରିବା କି କଷ୍ଟ । ବୁଢ଼ୀ ମରିବାର କିଛି ଦିନ ଯାଏ ତା ପସରାରେ ବଳିଯାଇଥିବା ଅଁଳା- ତେନ୍ତୁଳି- ଲେତି- ଚିନାବାଦାମ-ବରକୋଳି- ପିଜୁଳି- ଡିଂବିରି- କଂଟେଇକୋଳି- କୁସୁମ- ବଢ଼ିଅଳ- ଚଣା- ଆଚାର ଖାଇ ତା ବଡ଼ପୁଅ କିଛିଦିନ ପାଣି ଟାଙ୍କିରେ ନିଶ୍ଚିନ୍ତରେ ପଡ଼ି ରହିଥିଲା ଏବଂ ଯେଉଁଦିନ ସରିଗଲା ସେଦିନ ହିଁ ସେ ମରିଯାଇଥିଲା । ହଂସାବୁଢ଼ା ଓ ଗାଁ ଲୋକେ ଜାଣିଲେ ଦିନେ ପରେ ଯେତେବେଳେ ଯକ୍ଷ ପ୍ରଥମଥର ପାଇଁ ଭୁକିଲା । ସାରା ଗାଁ ସ୍ତବ୍ଧ ହୋଇ ଯାଇଥିଲା । ଏ ଗାଁରେ କେହି ମଲେ କୁକୁରମାନେ ହିଁ ଘୋଷଣା କରିଥାନ୍ତି । ବୃଦ୍ଧ ସାଂବାଦିକ ଦୁହେଁ ସେମାନଙ୍କ କଥାବାର୍ତା ମଝିରେ ଗାଡ଼ି ଭିତରେ ବସି ସାରିଥାନ୍ତି ଏବଂ ସମୁଦାୟ କଥାବାର୍ତା ନ ସରୁଣୁ ଗାଡ଼ି ଷ୍ଟାର୍ଟ କରିସାରିଥାନ୍ତି । ସହସ୍ର ଅଶ୍ୱଂକ ପୁଚ୍ଛଛଟା ଗତି, ଖୁରା ଓ ହ୍ରେସାଧ୍ୱନି ନେଇ ବିରିପାଲି ଗାଁକୁ ଆସିଥାଏ ଭୟଙ୍କର ଏକ ସଂଧ୍ୟା । ଏ ଧରାପୃଷ୍ଠରେ ବିରିପାଲି ଗାଁ ଶୀତଳ କୋରଡ଼ ଭିତରେ ତୁଷାର ପୁରୁଷର ନିବାସ ସମ, ଦଳବଦ୍ଧ ହୋଇ ଏ ଗାଁ ଛାଡ଼ି ଲୋକେ ସେପାରିର ସେପାରିକୁ ଫେରାର୍ । କୋଇଲି ବି ଏ ଗାଁକୁ ଭୟ କରେ । ବିରିପାଲି ଗାଁରେ କାଉ ବି କା’ କରେନା ।
