ଆମ ମଧୁସୁଦନ/ଦୁଇପଦ କଥା
| ←ଆମ ମଧୁସୁଦନ | ଆମ ମଧୁସୁଦନ ଲେଖକ/କବି: ଦୁଇପଦ କଥା |
ମାତୃ ଆରାଧନାରେ ଜନ୍ମଭୂମିର ଆବାହନ→ |
ଦୁଇପଦ କଥା
ଏହି ପୁସ୍ତକର ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ସ୍ଥାନିତ ମଧୁସୂଦନ ଦାସଙ୍କ "ମାତୃ ଆରାଧନାରେ ଜନ୍ମଭୂମିର ଆବାହନ" ଅତ୍ୟନ୍ତ ମର୍ମସ୍ପର୍ଶୀ ଓ ପ୍ରେରଣାଦାୟକ । ସର୍ବାଗ୍ରେ ମଧୁସୂଦନ ହେଉଛନ୍ତି ନବସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା । ଓଡ଼ିଶାର ସ୍ୱାଧୀନତାର ରବି ୧୫୬୮ ସାଲରେ ଅସ୍ତମିତ ହେବା ପରେ ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶକୁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ସତ୍ତାର ପରିଚୟ ଓ ସ୍ୱୀକୃତି ମିଳିଥିଲା ୧୯୩୬ ସାଲରେ ଏବଂ ଓଡ଼ିଶା ସମଗ୍ର ଦେଶର ପ୍ରଥମ ଭାଷାଭିତ୍ତିକ ପ୍ରଦେଶର ମାନ୍ୟତା ପାଇଥିଲା । ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ମଧୁସୂଦନ ଦାସଙ୍କ ଜୀବନୀ ଓ କାର୍ଯ୍ୟାବଳୀର ପର୍ଯ୍ୟାଲୋଚନା ଅତ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରାସଙ୍ଗିକ ମନେହୁଏ । ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ନବକିଶୋର ଦାସଙ୍କ 'ଉତ୍କଳ ଗୌରବ ମଧୁସୂଦନ' (୧୯୫୧), ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ମହାକାବ୍ୟ ରୂପେ ସୁରେନ୍ଦ୍ର ମହାନ୍ତିଙ୍କ 'ଶତାବ୍ଦୀର ସୂର୍ଯ୍ୟ' (୧୯୭୦) ଓ 'କୁଳବୃଦ୍ଧ' (୧୯୭୮), ସୂର୍ଯ୍ୟନାରାୟଣ ଦାସଙ୍କ 'ଦେଶପ୍ରାଣ ମଧୁସୂଦନ' (୧୯୭୧) ଓ ରାଉରକେଲା ପ୍ରଗତି ଉତ୍କଳ ସଂଘର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାଶନ ପ୍ରଣିଧାନଯୋଗ୍ୟ ।
ମଧୁସୂଦନ ଦାସଙ୍କର ଶତବାର୍ଷିକୀ ସମାରୋହ ୧୯୪୮ ସାଲରେ ପାଳନ କରିବାକୁ ଓଡ଼ିଆ ଜାତି ଭୁଲି ଯାଇଥିଲା । ତେଣୁ ତାଙ୍କର ଦେଢ଼ଶହ ବର୍ଷ ଜୟନ୍ତୀ ୧୯୯୮-୯୯ ସାଲରେ ପାଳନ କରିବାକୁ ତତ୍ପରତା ପ୍ରକାଶ ପାଇଲା । ସେତେବେଳକୁ ୧୯୧୩-୧୬ ସାଲ ମଧ୍ୟରେ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଇମ୍ପେରିଆଲ କାଉନ୍ସିଲରେ, ଭାରତରେ ୟୁରୋପୀୟ ଉପନିବେଶବାଦ ବିରୋଧରେ ମଧୁସୂଦନ ଦେଇଥିବା ପ୍ରଚଣ୍ଡ ଓ ଅଗ୍ନିଗର୍ଭ ଭାଷଣ ପ୍ରକାଶ ପାଇସାରିଥିଲା । ପୁଣି ମହାତ୍ମାଗାନ୍ଧୀ ଯେପରି ମଧୁବାବୁଙ୍କୁ ତାଙ୍କର ଅନ୍ୟତମ ମାର୍ଗଦର୍ଶକ ରୂପେ ଉଚ୍ଛ୍ୱସିତ ଶ୍ରଦ୍ଧାଞ୍ଜଳି ଦେଇଥିଲେ, ଗାନ୍ଧୀ ରଚନାବଳୀର ସଂକଳନ ଫଳରେ ତାହା ମଧୁସୂଦନଙ୍କୁ ନୂତନ ଆଙ୍ଗିକ ବିଭବରେ ଉଦ୍ଭାସିତ କରିଥିଲା । ଏହା ମଧ୍ୟ ସ୍ମରଣୀୟ ଯେ ମହାତ୍ମାଗାନ୍ଧୀ ହେଉଛନ୍ତି ସମଗ୍ର ଭାରତର ଏକମାତ୍ର ନେତୃପୁରୁଷ- ଯେ ପରାଧୀନ ଭାରତରେ ମଧ୍ୟ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶର ସ୍ଥାପନାକୁ ସ୍ୱୀକୃତି ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ପୁଣି ମଧୁସୂଦନ ଯେଉଁ ସାମ୍ବିଧାନିକ ମାର୍ଗ ଓ ପନ୍ଥାରେ ୧୯୨୮ ସାଲରୁ ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ସ୍ଥାପନା ପାଇଁ ସଂଗ୍ରାମ ସଂଚାଳିତ କରିଥିଲେ, ଭାରତରତ୍ନ ଭୀମରାଓ ଆମ୍ବେଦକର ମଧ୍ୟ ୧୯୨୮ ସାଲରୁ ଦଳିତ ଜାତିର ସଂସ୍ଥାପନା ପାଇଁ ସେହି ସାମ୍ବିଧାନିକ ମାର୍ଗ ଓ ପନ୍ଥା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଆମ୍ବେଦକରଙ୍କ ସହିତ ମହାତ୍ମାଗାନ୍ଧୀ ଓ ମଧୁସୂଦନ ଦଳିତ ଜାତିର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ସମର୍ପିତ ଥିଲେ ।
ଏହି ସମସ୍ତ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ତଥା ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ଜୀବନର କିଛି ଅନାଲୋଚିତ ଦିଗ ଉନ୍ମୀଳନ କରି ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଲେଖାମାନ ପ୍ରକାଶ ଲାଗି ଆବଶ୍ୟକତା ଅନୁଭୂତ ହେଲା । ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ମୁଁ ୧୯୯୭ ସାଲରୁ କ୍ରମାଗତ ଭାବେ ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ଉପରେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଲେଖାମାନ 'ସମ୍ବାଦ'ରେ ପ୍ରକାଶ କରି ଆସୁଥିଲି ।
'ଆମ ଓଡ଼ିଶା'ର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଶ୍ରୀ ସୌମ୍ୟରଂଜନ ପଟ୍ଟନାୟକ ବେଶ୍ କିଛିବର୍ଷ ହେଲା ଏପ୍ରିଲ ୨୮ ତାରିଖ ମଧୁସୂଦନ ଦାସଙ୍କ ଜୟନ୍ତୀକୁ 'ସ୍ୱାଭିମାନ ଦିବସ' ରୂପେ ସମଗ୍ର ଓଡ଼ିଶାରେ ପାଳନ କରି ଆସୁଛନ୍ତି । ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ପ୍ରାୟ ଦୁଇବର୍ଷ ତଳେ, ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ଜୀବନୀ ଓ ଉପଲବ୍ଧି ଆଧାରରେ ଏକ ପୁସ୍ତକ ରଚନା ପାଇଁ ସେ ମୋତେ ଅନୁରୋଧ କଲେ । ମାତ୍ର ଏଭଳି ଏକ ବିରାଟ ପୁସ୍ତକର ପରିକଳ୍ପନା ଓ ଉପସ୍ଥାପନା ମୋ ପକ୍ଷରେ ସମ୍ଭବ ନଥିଲା । ଅନ୍ୟ ପକ୍ଷରେ କେତେକ ସହୃଦୟ ପାଠକ ପାଠିକା ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ଉପରେ ଲେଖିଥିବା ପ୍ରବନ୍ଧଗୁଡ଼ିକୁ ସଂକଳିତ କରି ଏକ ପୁସ୍ତକ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାପାଇଁ ଅନୁରୋଧ କରୁଥିଲେ । ସେହି ପ୍ରସ୍ତାବ ଆମ ଓଡ଼ିଶାର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ସୌମ୍ୟରଂଜନ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ସମ୍ମତି ପାଇବା ଫଳରେ ଆଜି ଏହି ପୁସ୍ତକଟି ସମ୍ଭବ ହୋଇଛି । ଏଥିପାଇଁ ମୁଁ ଶ୍ରଦ୍ଧେୟ ସୌମ୍ୟରଂଜନଙ୍କୁ ଆନ୍ତରିକ କୃତଜ୍ଞତା ଜଣାଉଛି ।
ପୁସ୍ତକରେ ସଂକଳିତ ପ୍ରବନ୍ଧଗୁଡ଼ିକ ମୁଖ୍ୟତଃ 'ସମ୍ବାଦ'ରେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା । ଅନ୍ୟ କିଛି ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା 'ଅନୁପମ ଭାରତ', 'ସଚିତ୍ର ବିଜୟା', 'ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ର', 'ଉତ୍କଳ ପ୍ରସଙ୍ଗ', 'ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ ସ୍ମରଣିକା' ଆଦିରେ । ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ଓ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ, ବିକ୍ଷିପ୍ତ ଭାବେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିବାରୁ ମଧୁସୂଦନଙ୍କ, ଜୀବନର ମୂଳଘଟଣା ଓ ବୃତ୍ତାନ୍ତଗୁଡ଼ିକର ପୁନରାବୃତ୍ତି ଲେଖାଗୁଡ଼ିକରେ ହେବା ଅନିବାର୍ଯ୍ୟ ଥିଲା । ତଥାପି ଯତ୍ପରୋନାସ୍ତି ତାହାକୁ ଏଡାଇବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଛି । ଏହି ପୁସ୍ତକ ପ୍ରକାଶନ ସମୟରେ ମୁଁ ଅସୁସ୍ଥ ରହି ପ୍ରାୟ ଶଯ୍ୟାଶାୟୀ ଅବସ୍ଥାରେ ଥିବାରୁ ଯେତିକି ସକ୍ରିୟ ସହଯୋଗ କରିବା କଥା କରିପାରି ନାହିଁ । ତଥାପି ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ସମୟରେ ଏହାକୁ ପ୍ରକାଶ କରିବାରେ 'ଆମ ଓଡ଼ିଶା'ର ସମସ୍ତ ସହଯୋଗୀ ଯେଉଁ ନିଷ୍ଠା ଓ ଆନ୍ତରିକତା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଛନ୍ତି, ତାହା ମୁଁ ଶ୍ରଦ୍ଧାର ସହ ସ୍ମରଣ କରୁଛି ।
ଆଶା, ସୁଧୀ ପାଠକପାଠିକା ପୁସ୍ତକଟିକୁ ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ଉପରେ ଏକ ସମର୍ପିତ ଗ୍ରନ୍ଥ ରୂପରେ ସାଦର ଗ୍ରହଣ କରିବେ ।