ଏହି ପୃଷ୍ଠାଟି ବୈଧ ହୋଇସାରିଛି
ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ର ବା ଜଗନ୍ନାଥ ପୁରୀ ମଧ୍ୟ ଶଙ୍ଖାକୃତି । ସ୍କନ୍ଦ ପୁରାଣ ପ୍ରକାରେ ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ରର ଆୟତନ ଶଙ୍ଖାକୃତି । ଏହି ଶଙ୍ଖ ଦକ୍ଷିଣାବର୍ତ୍ତ ଓ ଏହାର ନାଭିକେନ୍ଦ୍ରରେ (ଶଙ୍ଖନାଭି ମଣ୍ଡଳରେ) ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ବିରାଜିତ । ତେଣୁ ପୁରୀକୁ ମର୍ତ୍ତ୍ୟବୈକୁଣ୍ଠ, ମର୍ତ୍ତ୍ୟ ଗୋଲୋକ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ରତ୍ନବେଦୀରେ ବିରାଜିତ ତ୍ରିମୂର୍ତ୍ତି । ଚତୁର୍ଦ୍ଧାମୂର୍ତ୍ତି ନିମ୍ନ ପ୍ରକାରେ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ବ କରଛି ବୋଲି କେତେଜଣ ବିଦ୍ୱାନ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରିଛନ୍ତି ।
ବଳଭଦ୍ର | ସୁଭଦ୍ରା | ଜଗନ୍ନାଥ | ସୁଦର୍ଶନ |
ଶିବ (ରୁଦ୍ର) | ବ୍ରହ୍ମା | ବିଷ୍ଣୁ | - |
ପ୍ରଳୟ | ସୃଷ୍ଟି | ସ୍ଥିତି | - |
ଶୈବ | ଶାକ୍ତ | ବୈଷ୍ଣବ | ସୌର |
ଶ୍ଳୀଂ | ହ୍ରୀଂ | କ୍ଳୀଂ | ଓଁ |
ଦ୍ରାବିଡ଼ | ଅନାର୍ଯ୍ୟ | ଆର୍ଯ୍ୟ | - |
ଋଗ୍ବେଦ | ଯଦୁର୍ବେଦ | ସାମବେଦ | ଅଥର୍ବବେଦ |
କର୍ଣ୍ଣ | ଓଷ୍ଠ | ଚକ୍ଷୁ | ନାସିକା |
ଲକ୍ଷ୍ମଣ | ସୀତା | ରାମ | - |
ଶଙ୍ଖ | ପଦ୍ମ | ଚକ୍ର | ଗଦା |
ଦିନ | ସନ୍ଧ୍ୟା | ରାତି | - |
ଶଙ୍କର୍ଷଣ | ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ | ବାସୁଦେବ | ଅନିରୁଦ୍ଧ |
ସ୍ଥୂଳ | ସୂକ୍ଷ୍ମ | କାରଣ | - |
ଶିଷ୍ୟ | ଗୁରୁ | ଦେବତା | - |
ହରେ | ରାମ | କୃଷ୍ଣ | ହରେ |
ସି | ର | ଦ୍ଧି | ସ୍ତୁ |
ଶୁକ୍ଳ | ହରିତ | ପୀତ | ଲୋହିତ |
ରତି | ପ୍ରେମ | ସ୍ମୃତି | - |
ରେ | ହ | କୃ | ଷ୍ଣ |
ପୁରୁଷ | ପ୍ରକୃତି | ପୁରୁଷୋତ୍ତମ | - |
ଅ | ଉ | ମ | - |
ଏହିପରି ତ୍ରିମୂର୍ତ୍ତି, କନ୍ଧମାନଙ୍କ ଦେବତା- ଜାରୀପେନ୍ତୁ, ତାପେନୁ ଓ ମୁରବି ପେନୁଙ୍କ ପ୍ରତୀକ, ବୌଦ୍ଧ ତ୍ରିରତ୍ନ ଓ ଜୈନ ତ୍ରିରତ୍ନର ପ୍ରତୀକ ବୋଲି ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଇଛି । ପ୍ରଫେସର ବାସୁଦେବ ସାହୁ କହିଛନ୍ତି- “ବିଭିନ୍ନ ଧର୍ମର ମତବାଦ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କର ସାର୍ବଜନୀନ ଉଦାର ମହିମା ଦ୍ୱାରା ଗୋଟିଏ ସୂତ୍ରରେ ଗ୍ରଥିତ ହୋଇ ଜଗନ୍ନାଥ ଧର୍ମରେ ପରିଣତ ହୋଇଛି । ଜଗନ୍ନାଥ ଧର୍ମ୫୨ । ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ