ଲେଖକ:ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ

ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ
(୧୬୭୦–୧୭୪୦)

sister projects: Wikipedia article, Commons category, Wikidata item.

ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟ ରୀତିଯୁଗର ସର୍ବପ୍ରମୁଖ କବି । କାବ୍ୟଶାସ୍ତ୍ର ଓ ଅଳଙ୍କାରଶାସ୍ତ୍ର ନିୟମାନୁସାରେ ଶବ୍ଦପାଣ୍ଡିତ୍ୟପୂର୍ଣ୍ଣ କାବ୍ୟ କବିତା ଲେଖିଥିବାରୁ କବି ସମ୍ରାଟ ଭାବେ ପରିଚିତ । ଏହାଙ୍କ ସବୁଠୁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଗ୍ରନ୍ଥ ହେଉଛି ଇଷ୍ଟଦେବତା ରାମଙ୍କୁ ସମର୍ପିତ ବୈଦେହୀଶ ବିଳାସ ନାମକ ରାମକାବ୍ୟ । ଏହା ଛଡ଼ା ଅନେକ ଚଉପଦୀ, କେତେକ ଚଉତିଶା ଓ ଜଣାଣ ମଧ୍ୟ ରଚନା କରିଛନ୍ତି ।

ରଚନାବଳୀ

ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ ପାଖାପାଖି ୫୨ ଗୋଟି କାବ୍ୟ ଲେଖିଥିବା ଏକାଧିକ ଗବେଷକଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସଂଗୃହୀତ ହୋଇଅଛି । ଏହା ମଧ୍ୟରୁ ମାତ୍ର ୨୦-୨୫ ଗୋଟି କାବ୍ୟ ଅଧୁନା ମୁଦ୍ରିତ ହେଉଛି । ଅନ୍ୟ କାବ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ନଷ୍ଟ କିମ୍ବା ବିଲୁପ୍ତ ହୋଇଯାଇଅଛି । କେତେକ ଗ୍ରନ୍ଥର ପୋଥି ରହିଅଛି କିନ୍ତୁ ମୁଦ୍ରଣ ହେଉନାହିଁ ।

ତଳେ ଦିଆଯାଇଥିବା ସୂଚୀର ଅଧିକାଂଶ ଡଃ ଗୌରୀକୁମାର ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ 'ଭଞ୍ଜ ଭୂମିକା'ରୁ ନିଆଯାଇଛି । ପ୍ରମୁଖ ରଚନାଗୁଡ଼ିକୁ ମୋଟା ଅକ୍ଷରରେ ଲେଖାଯାଇଛି ।

କାବ୍ୟ

ରାମାୟଣ

କୃଷ୍ଣଲୀଳା

କଳା କଉତୁକ
ଛାନ୍ଦଭୂଷଣ
ରାସଲୀଳା
ବ୍ରଜଲୀଳା
ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ବିହାର
କୁଞ୍ଜବିହାର

କାଳ୍ପନିକ

ଲାବଣ୍ୟବତୀ
କୋଟି ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ସୁନ୍ଦରୀ
ପ୍ରେମ ସୁଧାନିଧି
ରସିକ ହାରାବଳୀ
ସୁଭଦ୍ରା ପରିଣୟ
ସୁବର୍ଣ୍ଣରେଖା
ଭାବବତୀ
ରସପଞ୍ଚକ
ଚନ୍ଦ୍ରରେଖା
ରସିକାନୁଚିନ୍ତା
ରସଲେଖା
ତ୍ରୈଲୋକ୍ୟମୋହିନୀ
ଲତା
ମୁକ୍ତାବଳୀ
ଚନ୍ଦ୍ରକଳା
ଶୋଭାବତୀ
କଳାବତୀ
ରସମଞ୍ଜରୀ
ଇଚ୍ଛାବତୀ
ହେମ ମଞ୍ଜରୀ
ଚିତ୍ରଲେଖା
ପ୍ରେମଲତା
ମନୋରମା
ଅନଙ୍ଗ ରଙ୍ଗିଣୀ
ଶଶିରେଖା
ମିଳନ ମଞ୍ଜରୀ
ରସନିଧି
ବିଚିତ୍ର ତରଙ୍ଗିଣୀ
କଳ୍ପିତ କଳ୍ପରେଖା
ବାରମାସୀ
ଛତିଶ ରାଗ
ପଦ୍ମାବତୀ ପରିଣୟ
ବଜାର ବୋଲି

ପୌରାଣିକ

ସୁଭଦ୍ରା ପରିଣୟ
ଦମୟନ୍ତୀଶ ବିଳାସ
ସତୀଶ ବିଳାସ

ସ୍ତୁତିମୂଳକ

ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ମାହାତ୍ମ୍ୟ
ଦୁର୍ଗାସ୍ତୁତି
ଗଜନିସ୍ତାରଣ
ଗରୁଡ଼ ଗୀତା

କାବ୍ୟଶାସ୍ତ୍ର ଓ ଅଳଙ୍କାର ଶାସ୍ତ୍ର

ଚିତ୍ରକାବ୍ୟ ବନ୍ଧୋଦୟ
ଗୀତାଭିଧାନ

କାମଶାସ୍ତ୍ର

ପଞ୍ଚଶାୟକ
ଷଡ଼ଋତୁ
ଚଉପହରା

ଜ୍ୟୋତିଷ ଶାସ୍ତ୍ର

କଟପାୟା

ହାସ୍ୟରସାତ୍ମକ

ହାସ୍ୟାର୍ଣ୍ଣବ
ବଜାର ବୋଲି

ଚଉପଦୀ

ସଙ୍ଗୀତ ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ
ସଙ୍ଗୀତ କୌମୁଦୀ
ଚଉପଦୀ ଭୂଷଣ
ଚଉପଦୀ ଚନ୍ଦ୍ର
ଚଉପଦୀ ଚନ୍ଦ୍ରିକା
ରସପଞ୍ଚକ

ଚଉତିଶା

ପୋଇ

ଛଅ ପୋଇ
ନଅ ପୋଇ
ଦଶ ପୋଇ
ବାର ପୋଇ
ଷୋଳ ପୋଇ

ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜଙ୍କ ବିଷୟରେ ରଚନା

ଅବକାଶଚିନ୍ତା/ଉପେନ୍ଦ୍ରଭଞ୍ଜ (ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ)