ଆମ ଓଡ଼ିଆ ବ୍ୟାକରଣ/ସମାସ ଶବ୍ଦ
| ←ଶବ୍ଦରୁ ଶବ୍ଦ | ଆମ ଓଡ଼ିଆ ବ୍ୟାକରଣ (୨୦୧୪) ଲେଖକ/କବି: ସମାସ ଶବ୍ଦ |
ସନ୍ଧି ଶବ୍ଦ→ |
| ବୀଣାପାଣି | | ମାତୃଭାଷା |
| କାଠପୋଲ | | ଯଥାଶକ୍ତି |
ଉପରେ ଚାରିଗୋଟି ଶବ୍ଦ ଲେଖାଯାଇଛି । କିନ୍ତୁ ପ୍ରକୃତରେ ଏଗୁଡ଼ିକରେଆଠଗୋଟି ଶବ୍ଦ ରହିଛି । ‘ବୀଣାପାଣି’ରେ ‘ବୀଣା’ ଓ ‘ପାଣି’ ଦୁଇଟି ଶବ୍ଦ ଅଛି । ‘କାଠପୋଲ’ରେ ‘କାଠ’ ଓ ‘ପୋଲ’ ଦୁଇଟି ଶବ୍ଦ ଅଛି । ‘ମାତୃଭାଷା’ରେ ‘ମାତୃ’ ଓ ‘ଭାଷା’ ଦୁଇଟି ଶବ୍ଦ ଅଛି । ‘ଯଥାଶକ୍ତି’ରେ ‘ଯଥା’ ଓ ‘ଶକ୍ତି’ ଦୁଇଟି ଶବ୍ଦ ଅଛି । ଦୁଇଟି ଲେଖାଏଁ ଶବ୍ଦ ମିଶି ଗୋଟିଏ ଲେଖାଏଁ ଶବ୍ଦ ହୋଇଛି ।
ଏକାଧିକ ଶବ୍ଦ ମିଶି ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦ ହୋଇଥିଲେ ତାହାକୁ ସମାସ ଶବ୍ଦ କହନ୍ତି ।
ବୀଣାପାଣି, କାଠପୋଲ, ମାତୃଭାଷା, ଯଥାଶକ୍ତି- ଏଗୁଡ଼ିକ ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ସମାସ ଶବ୍ଦ ।
ସମାସ ଶବ୍ଦକୁ ଏକାଠି ଲଗାଇକରି ଲେଖାଯାଏ, ଛଡ଼ାଛଡ଼ା କରି ଲେଖାଯାଏ ନାହିଁ । ବୀଣା ପାଣି, କାଠ ପୋଲ, ମାତୃ ଭାଷା, ଯଥା ଶକ୍ତି- ଏମିତି ଛଡ଼ାଛଡ଼ା କରି ଲେଖିବା ଠିକ୍ ନୁହେଁ । କାରଣ, ସମାସ ଶବ୍ଦକୁ ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦ ବୋଲି ଧରାଯାଏ ।
ତଳେ ଦୁଇ ଦୁଇଟି ଶବ୍ଦ ମିଶି ଗୋଟିଏ ଲେଖାଏଁ ଶବ୍ଦ ହୋଇଥିବା କେତେକ ସମାସ ଶବ୍ଦ ଦିଆଗଲା ।
| | ପିତୃଭକ୍ତି | | ନୀଳଚକ୍ର |
| | ପୁତ୍ରସ୍ନେହ | | ସୁନାହାର |
| | ପିଇବାପାଣି | | ଇଟାଭାଟି |
| | ଗାଧୁଆଘର | | ଅଷ୍ଟରତ୍ନ |
| | ସମୁଦ୍ରଜଳ | | ସପ୍ତାହ |
| | ମାମୁଁଘର | | ନୀଳକଣ୍ଠ |
| | ଗଛପାଚିଲା | | ମହାବାହୁ |
| | ବଣଭୋଜି | | ପ୍ରତିକ୍ଷଣ |
| | ମହାପୁରୁଷ | | ଦଶମୁଖ |
| | ପାଦପଦ୍ମ | | ଜନ୍ମଭୂମି |
ତୁମେ ନିମ୍ନଲିଖିତ ବାକ୍ୟମାନଙ୍କରେ ସମାସ ହୋଇଥିବା ପଦଗୁଡ଼ିକୁ ଚିହ୍ନାଇଦିଅ ।
(କ) ଭାରତ ଆମର ମାତୃଭୂମି ଅଟେ ।
(ଖ) ଆକାଶରେ ତାରାଗଣ ଶୋଭା ପାଉଛନ୍ତି ।
(ଗ) ବିଦ୍ୟାଧନଠାରୁ ବଡ଼ ଧନ ନାହିଁ ।
(ଘ) ରେଳପଥରେ ଅନେକ ଯାତ୍ରୀଗାଡ଼ି ଓ ମାଲଗାଡ଼ି ଚାଲୁଛି ।
(ଙ) ସମୁଦ୍ରପାଣିରୁ ଲୁଣ ଉତ୍ପାଦନ କରାଯାଏ ।
ସାଧୁର ଲକ୍ଷଣ ଈଶ୍ୱରଭକ୍ତି ।
ଦୁଗ୍ଧପାନ କଲେ ବଢ଼ଇ ଶକ୍ତି ।
ବୀଣାପାଣି ସରସ୍ୱତୀ ବିଦ୍ୟାଦାତ୍ରୀ ମାଆଗୋ
ମାତୃଭାଷାକୁ ଆମର ସଦା ହୁଅ ସାହା ଗୋ ।